een gesprek met natuurpunt

---

duurzaamheid is de essentie
van onze bedrijfsfilosofie

Begin dit jaar besloten we om Natuurpunt voor langere termijn te steunen in de ambitie om een natuurcorridor van Herentals tot Zandhoven te creëren. Door dit engagement kreeg het aankoopproject “We gaan voor 400ha” waarmee Natuurpunt haar gebieden van Vuilvoort tot Lovenhoek steeds verder met elkaar willen vervlechten, een belangrijke boost. Natuurpunt kwam dan ook graag op de koffie bij onze algemeen directeur Manu Lemeur en commercieel directeur Jef Kempen voor een gesprek.

“Duurzaam drukwerk” is jullie nieuwe baseline. Is dit een nieuwe richting die het bedrijf inslaat?

Manu: Neen, dit is geen ommekeer, maar een stap in een proces waar we al meer dan twintig jaar mee bezig zijn. Het is altijd mijn uitgangspunt geweest om een bedrijf uit te bouwen dat een lange termijn toekomst heeft. Een bedrijf dat niet per se moet groeien, maar een zaak die financieel gezond is en waar onze medewerkers en onze klanten zich goed voelen. Duurzaamheid gaat breder dan het milieu, maar in de loop der jaren is die ecologische component wel steeds belangrijker geworden. Maar nieuw is het niet: ik ben al lang bezig met deze thematiek. Zo was het rapport van de Club van Rome destijds voor mij al een wake-up call. Ik herinner me dat toen ik nog in Herenthout woonde, de mensen raar opkeken omdat ik als drukker de boodschap “Geen reclamedrukwerk aub” op mijn brievenbus had hangen.

"Duurzame producten zijn de essentie van ons aanbod dat we op ooghoogte zetten."

Jef: Voor ons vloeit de stap die we nu zetten logisch voort uit onze bedrijfsfilosofie. Het is geen windowdressing, we schakelen gewoon een versnelling hoger. Duurzame producten zijn voor ons geen extraatje dat we ergens bij op het schap zetten, zoals bio in de supermarkt. Het is de essentie van ons aanbod dat we “op ooghoogte” zetten en niet ergens onderaan de rayon. We hebben de voorbije jaren al vele schakels van ons drukproces aangepakt om onze milieuimpact te verminderen. Maar het kan en moet nog elke dag beter. Alle elementen van onze bedrijfsvoering moeten verder doorgelicht en verder verduurzaamd worden.

Kan je dat concreet maken?

Manu: Papier is uiteraard een basisproduct voor een drukkerij. Hoogwaardig gerecycleerd en FSC®-gelabeld papier is nu de standaard voor Zwartopwit. De tijd van stoffig recyclagepapier is overigens voorbij. We bieden nu gerecycleerd papier aan met een beter drukresultaat en dat bovendien mooier oogt dan conventioneel papier.

"Het tijdperk waarin gerecycleerd papier moet onderdoen voor papier gemaakt van nieuwe vezels, ligt voorgoed achter ons."

Ook de inkten die we gebruiken lossen makkelijker bij papierrecyclage. Voor onze drukplaten kozen we bewust niet voor de goedkope platen van Chinese makelij die momenteel de markt overspoelen. Die vereisen immers verouderde chemische en vervuilende ontwikkelbaden. Qua prijs erg aantrekkelijk, maar een hele stap terug en dus absoluut geen optie. Zwartopwit gaat resoluut de andere richting uit: als één van de eerste ‘grotere’ drukkerijen in de Benelux kiezen we voor de duurdere ‘procesloze’ platen. Chemieloos drukplaten ontwikkelen heeft een behoorlijk positieve impact op de leefomgeving.

Jef: We beperken sterk onze CO₂-uitstoot door het compact leveren op welbepaalde dagen in stedelijke afhaalpunten. In steden als Gent en Antwerpen worden de bestellingen dan verder door fietskoeriers aan huis bezorgd.

Manu: Voor onze medewerkers hebben we ook een verregaand fietsplan: ze kunnen op kosten van het bedrijf een fiets leasen en laten onderhouden bij een fietshandelaar naar keuze. 60% van onze mensen maakt daar gebruik van. Dat betekent ook dat veel werknemers met de fiets naar het werk komen. We zijn daar gelukkig mee, ook al kost het ons een flinke duit. Het mag wel gezegd dat de fietspaden hier in het industrieterrein een regelrechte ramp zijn!

Merkwaardig toch, een bedrijf dat niet “groei” als eerste doelstelling vooropstelt?

Manu: We willen uiteraard geld verdienen om het bedrijf draaiend te houden, daar is niks mis mee. Maar we willen en kunnen niet concurreren met Oost-Europese en Nederlandse megaconcerns die goedkope massavolumes leveren. De economie is te veel verworden tot een financieel gebeuren waar winst gebaseerd is op handel in aandelen. Wij willen tegen die stroom in duidelijk maken dat je met duurzame producten een gezond bedrijf kan uitbouwen dat kwaliteit vooropstelt. We zien onszelf niet als een experiment, maar gaan wel onze eigen weg.

"We willen ons concentreren op drukwerk dat niet meteen in de vuilbak belandt."

Jef: We willen ons concentreren op drukwerk dat niet meteen in de vuilbak belandt, maar dat bij wijze van spreken minstens een week gelezen en bekeken wordt. We zoeken ook de grote volumes niet op. Soms vragen we de klant of die 15.000 te bestellen folders wel écht nodig zijn. Waarom geen 13.000 exemplaren en kiezen voor een iets duurdere maar duurzamere papierkwaliteit?

Er bestaat dus wel degelijk een markt voor jullie duurzame maar vaak duurdere producten?

Manu: Zeker. We voelen en zien uit reacties van onze klanten dat zij steeds gevoeliger worden voor die kwaliteit en bereid zijn er voor te betalen. Vele van onze klanten zijn creatieve mensen, communicatiebureaus, spelers in de cultuursector, steden en gemeenten… die op zoek zijn naar hoogwaardige alternatieven voor massaproducten. Zij herkennen zich in ons aanbod. Ook bij jonge mensen groeit de belangstelling voor mooi en goed aanvoelend papier, originele blocnotes, kaartjes… Er is een digitaal overaanbod, en de aangename ervaring van het “schrijven op papier” zit opnieuw in de lift. Dat is een fijne evolutie. We mogen overigens best ook wat meer stilstaan bij het gigantische energieverbruik en dus dito CO₂-uitstoot die het gevolg is van de oeverloze digitale communicatie- en informatiestromen.

Heeft jullie duurzaamheidsbeleid ook een sociale component?

Manu: We zoeken medewerkers die zich in grote mate kunnen herkennen in onze filosofie en bedrijfscultuur. Dat blijkt aardig te lukken, want we constateren heel weinig verloop bij onze arbeiders en bedienden. We zetten in op diversiteit en streven naar een mix binnen onze personeelsploeg. We hebben een hoog percentage vrouwelijke medewerkers in dienst. We geven kansen aan mensen met een beperking, aan vluchtelingen en mensen die via een traject van VDAB bij ons komen. In tegenstelling tot wat vaak gangbaar is, werven we ook bewust 55-plussers aan. We proberen in de mate van het mogelijke ook aandacht te hebben voor de privé-situatie van mensen.

Omwille van corona hebben we voor de eerste keer medewerkers in technische werkloosheid moeten zetten, en dat voelde echt niet goed. We blijven hen geregeld in kleine groepen informeren over de richting die het bedrijf uitgaat. We voelen dat ook in deze moeilijke tijden onze mensen zich erg identificeren met het bedrijf en fier zijn op hun job.

De coronacrisis heeft dus ook op Zwartopwit een zware impact?

Jef: Inderdaad, het is momenteel alle hens aan dek om het bedrijf door dit moeilijke jaar te loodsen. Zoals gezegd zijn we sterk verankerd in de cultuur- en evenementensector die door de coronabeperkingen zware klappen heeft gekregen. Dat heeft uiteraard zijn effect op bestellingen van affiches, folders etc. Bij aanvang van de eerste corona lockdown ontvingen we letterlijk meer annulaties dan nieuwe opdrachten, en viel onze productie terug naar 30%. Maar we voelen vandaag opnieuw de honger naar communicatie op papier. Daarom hebben we, mét overtuiging, in april onze nieuwe set duurzame papiersoorten gelanceerd. We geloven dat dit ook in deze moeilijke periode de goede strategie is om ons kwaliteitslabel consequent en toekomstgericht op de markt te blijven zetten.

Hoe past de steun aan Natuurpunt in jullie bedrijfsfilosofie?

Manu: Als compensatie voor onze resterende CO₂-uitstoot steunen we reeds verschillende jaren een project in Ghana. “Saving Trees” voorziet 21.500 huishoudens in Ghana van ecologische én efficiënte stoven. Deze vervangen de open vuren met houtskool en hout. Resultaat: 2,1 ton houtskool wordt gespaard. Hiervoor ontvingen we in 2017 het gecertificeerde CO₂-Vinçotte label, dé garantie voor echte klimaatinspanningen.

Jef: We wilden echter meer doen, en zochten een concreet natuurproject dicht bij huis. We hebben al lang een goeie band met Natuurpunt, o.m. als drukker van de tijdschriften. Jullie initiatief om hier in onze achtertuin een grote natuurcorridor te creëren in het “groene hart van de Kempen” kwam als geroepen! We zijn fier dat we die ambitie mee waar kunnen maken. Het verbinden van de Kempense natuurgebieden Lovenhoek, Molenbos, Schupleer-Graafweide en Vuilvoort tot een robuust geheel is een wervend verhaal waar we ons met overtuiging mee achter zetten. We zijn er echt blij mee, ook omwille van de mogelijkheden die we krijgen om onze medewerkers actief te betrekken via wandelingen of werkdagen in jullie natuurgebieden.

Een slotvraagje: waar zouden jullie graag staan met het bedrijf binnen tien jaar?

Manu: Eigenlijk hebben we geen vooropgestelde ambitie en proberen we die ook niet duidelijk te formuleren. De clou van onze aanpak is net dat we niet te veel op voorhand willen vastleggen. Elke dag beter doen op vlak van kwaliteit en duurzaamheid, dat is onze missie.